UDARILO JE U PLANETU ZEMLJU Otkriveno poreklo nebeskog tela - sudbonosni sudar zbunjivao naučnike

Jednog sudbonosnog dana pre otprilike 4,5 milijardi godina, nebesko telo veličine Marsa, nazvano Teja, sudarilo se sa proto-Zemljom. Ovaj kataklizmični događaj pretvorio je oba tela u rastopljenu masu stena i metala, iz koje su se kasnije formirali Zemlja i naš Mesec.

Međutim, ključno pitanje koje je dugo mučilo naučnike jeste — odakle je Teja došla? Nova studija nudi iznenađujući odgovor: izgleda da je potekla iz naše neposredne blizine, iz toplijih, unutrašnjih delova Sunčevog sistema, piše ScienceAlert.

Tragovi zapisani u izotopima

Prema najnovijem istraživanju koje su vodili naučnici iz Instituta Maks Plank i Univerziteta u Čikagu, Teja i proto-Zemlja možda su bile komšije. Štaviše, Teja je verovatno nastala još bliže Suncu nego većina materijala od kojeg je sazdana Zemlja.

Do ovog otkrića došli su analizom uzoraka sa Zemlje, Meseca i meteorita, poredeći odnose različitih izotopa — lakših i težih verzija istog elementa. „Sastav nekog tela čuva kompletnu istoriju njegovog nastanka, uključujući i mesto porekla“, objašnjava kosmokemičar Torsten Klajne.

Tokom hlađenja planeta, materijali se talože u zavisnosti od svoje mase i svojstava. Metali poput gvožđa i molibdena brzo su tonuli u jezgro proto-Zemlje, dok je cirkonij ostao u omotaču. Naučnici zato pretpostavljaju da je veliki deo gvožđa koji se danas nalazi u Zemljinom omotaču morao stići naknadno — najverovatnije upravo udarom Teje.

Meteoriti kao kosmičke vremenske kapsule

Kako bi otkrili poreklo tog objekta, istraživači su uporedili izotopske odnose iz različitih delova Sunčevog sistema. Rani Sunčev sistem bio je poput „loše izmešanog testa za kolače“, gde su različiti delovi protoplanetarnog diska imali jedinstvene hemijske potpise. Ti potpisi sačuvani su u nebeskim telima koja su tamo nastala.

Kao ključni dokaz poslužili su meteoriti, koji deluju kao kosmičke vremenske kapsule. Oni koji potiču iz unutrašnjeg Sunčevog sistema (nekabonatni) razlikuju se od onih iz spoljnog (karbonatni hondriti), bogatijih ugljenikom i vodom. Iako se hemijski potpis Meseca za mnoge elemente poklapa sa Zemljinim, detaljnija analiza otkrila je ključne razlike.

Komšije u ranom Sunčevom sistemu

Pokazalo se da se izotopski odnosi u Zemljinom omotaču uglavnom podudaraju s meteoritima iz unutrašnjeg Sunčevog sistema. Međutim, izotopi koji se pripisuju Teji „imaju odnose koji ranije nisu bili poznati i ne podudaraju se s materijalom od kojeg je Zemlja nastala“, navode istraživači. Uprkos tome, najveći broj dokaza upućuje na to da je i ona nastala u našem kosmičkom komšiluku.

„Najubedljiviji scenario je da je većina gradivnih blokova Zemlje i Teje nastala u unutrašnjem Sunčevom sistemu“, zaključuje glavni autor studije, geonaučnik Timo Hop, dodajući: „Zemlja i Teja verovatno su bile komšije.“

Ostalo je, kako se kaže, istorija. Taj sudbonosni sudar između suseda podario nam je Mesec, koji se od tada neprestano udaljava od nas brzinom od 3,8 centimetara godišnje. Ovo istraživanje objavljeno je u časopisu Science.

BONUS VIDEO:

Ostavite komentar