OBELEŽAVAMO 107 GODINA OD PRISAJEDINJENJA VOJVODINE KRALJEVINI SRBIJI Pobedila je želja za životom u zajednici sa Srbijom

Na Velikoj narodnoj skupštini Srba, Bunjevaca i ostalih Slovena u Banatu, Bačkoj i Baranji, održanoj pre 107 godina, 25. novembra 1918. godine u Novom Sadu proglašeno prisajedinjenje tih regiona Kraljevini Srbiji.

Taj događaj imao je veliki istorijski značaj. Time je okončana vlast Austrougarske, a narodi u Bačkoj, Banatu i Baranji iskoristili su pravo na samoopredeljenje i izrazili želju da žive u zajednici sa Srbijom. Bio je to važan korak i u stvaranju Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, odnosno prve zajedničke južnoslovenske države. Prisajedinjenje je doprinelo stabilizaciji severnih granica države i učvrstilo vekovne kulturne i nacionalne veze naroda u pokrajini sa Srbijom.

U Novom Sadu se okupilo 757 poslanika iz 211 opština Banata, Bačke i Baranje (najviše Srba – 578, zatim 84 Bunjevca, 62 Slovaka, 21 Rusin, tri Šokca, dva Hrvata, ali i šest Nemaca i jedan Mađar), među njima i sedam žena

Dnevnik

Posle proboja Solunskog fronta i kapitulacije Bugarske, usledio je i prevrat u Ugarskoj. Austrougarska monarhija se krajem oktobra 1918. godine raspala, a 3. novembra i kapitulirala, što je pružilo Srbima Vojvođanima mogućnost da javno izraze svoja dugo potiskivana nacionalna osećanja. U Novom Sadu srpski političari i rodoljubi su počeli da se okupljaju i organizovano da deluju već početkom jeseni 1918. godine. Među njima je pokrenuto pitanje formiranja odbora koji bi po slomu Austrougarske preuzeo vlast u gradu i iz ruku mađarske uprave. Posle propasti Austrougarske monarhije u oktobru 1918. godine, regione Banat, Bačku i Baranju zauzela je vojska Kraljevine Srbije, a faktičku upravu nad tim područjima preuzeli su lokalni vojvođanski Srbi.

Prisajedinjenje je doprinelo stabilizaciji severnih granica države i učvrstilo vekovne kulturne i nacionalne veze naroda u pokrajini sa Srbijom

Dnevnik

Oslobođenje Bačke, Banata i Baranje stvorilo je uslove da narod izabere predstavnike za Veliku narodnu skupštinu, koja je dve sedmice kasnije, 25. novembra, u Novom Sadu donela istorijsku odluku o prisajedinjenju tih regiona Kraljevini Srbiji. Kada je sazrela odluka da se organizuje Narodna skupština, novosadski odbor, koji je imao ulogu središnje uprave i na čijem čelu se nalazio Jaša Tomić, vođa Srpske narodne radikalne stranke u Vojvodini, raspisao je proglas za saziv Narodne skupštine Srba, Bunjevaca i ostalih Slovena u Vojvodini za 25. novembar 1918. godine preko glasila „Srpski list“. Odbor je, između ostalog, imao za cilj da pripremi i organizuje izjašnjavanje srpskog i slovenskog življa o svom budućem statusu. Pravo glasa su dobili svi punoletni Srbi i ostali Sloveni, uključujući i žene.

Dnevnik

 

Na dan 25. novembra 1918. godine u Novom Sadu se okupilo 757 poslanika iz 211 opština Banata, Bačke i Baranje (najviše Srba – 578, zatim 84 Bunjevca, 62 Slovaka, 21 Rusin, tri Šokca, dva Hrvata, ali i šest Nemaca i Mađar), među njima i sedam žena, što nije bilo uobičajeno za ono doba. Pošto je završeno konstituisanje Skupštine, predsedavanje je preuzeo dr Ignjat Pavlas, koji je najavio Jašu Tomića, predsednika SNO Novi Sad, kao podnosioca glavne odluke. Jaša Tomić se najpre kraćim govorom obratio ovom istorijskom skupu, a potom je pročitao odluke Skupštine. Velika narodna skupština Srba, Bunjevaca i ostalih Slovena u Banatu, Bačkoj i Baranji donela je aklamacijom odluku o otcepljenju od Ugarske i priključenju Srbiji i izrazila očekivanje da će doći do stvaranja zajedničke jugoslovenske države, te formirala Veliki narodni savet i Narodnu upravu kao organe vlasti na prostoru Banata, Bačke i Baranje.

 

Zahvaljujući veštini srpske diplomatije i volji velikih sila okupljenih na Konferenciji mira u Parizu, većina vojvođanskih sela i varoši čiji su predstavnici 25. novembra 1918. godine izrazili želju da žive u sopstvenoj nacionalnoj državi našla se unutar Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca (van njenih granica ostali su istočni Banat i sever Baranje). Tako je u odajama Trijanonskog dvorca konačno završen proces prisajedinjenja Vojvodine Srbiji, čiji je simbol i najznačajniji datum – 25. novembar.

Tekst je preuzet od portala Dnevnik, gde je prvobitno i objavljen.

BONUS VIDEO:

 

Ostavite komentar