Patrijarh srpski Pajsije I: Diplomata i jedan od NAJVEĆIH poglavara Pećke patrijaršije

Kao dobar arhipastir stekao je ugled kod sveštenstva i naroda, posebno se ističući čvrstinom karaktera

Poznat još i kao Pajsije Janjevac (Janjevo, oko 1542. godine – Peć, 2. novembar 1647), Patrijarh srpski Pajsije I, bio je arhiepiskop pećki i patrijarh srpski od 1614. do 1647. godine. Od 2017. godine Srpska pravoslavna crkva ga proslavlja kao svetitelja.

Dan njegovog praznovanja je 3/16. oktobar. Glasio je za veštog diplomatu. Takođe se smatra da je nesumnjivo jedan od najvećih poglavara Pećke Patrijaršije iz vremena ropstva pod Turcima.

Svoje visoko crkveno dostojanstvo i sjajnu jevanđelsku prosvećenost spojio sa božanskim vrlinama kroz molitve, strpljenje i požrtvovanje za svoju veru u Boga i srpski rod.

Lipljanski mitropolit

Pajsije je rođen u kosovskom mestu Janjevu kao sin srpskog pravoslavnog sveštenika Dimitrija. Školovao se u rodnom mestu i obližnjem manastiru Gračanici.

Kao služitelj srpskog patrijarha Jovana postavljen je 1612. godine za gračaničkog, odnosno lipljanskog mitropolita.

Kada je 1614. godine patrijarh Jovan pozvan u Carigrad gde je trebalo da odgovara za optužbe da je sarađivao sa papom i italijanskim vladarima, mitropolit Pajsije je preuzeo privremenu upravu nad Srpskom patrijaršijom.

Pod pretpostavkom da se patrijarh Jovan neće vratiti, srpski arhijereji su izabrali mitropolita Pajsija za novog patrijarha na saboru koji je održan 4. oktobra 1614. godine u Gračanici. Nekoliko dana kasnije, u Carigradu je obešen srpski patrijarh Jovan, zbog saradnje sa papom i zapadnim vladarima.

Potpuni zaokret u crkvenoj upravi

Pajsijevim dolaskom na čelo Srpske patrijaršije označen je zaokret u crkvenoj upravi. Novi patrijarh se u potpunosti posvetio sređivanju unutrašnjih prilika, poklanjajući veliku pažnju eparhijama i manastirima, pogotovo onima koji su se nalazili u pograničnim i zagraničnim oblastima.

Njegove česte kanonske posete raznim srpskim eparhijama započele počele su nedugo po sređivanju stanja u središtu patrijaršijske uprave. Tokom 1620. godine posetio je zapusteli manastir Žiču i odatle je poneo odneo jedno Tetrajevanđelje, da se sačuva dok se Žiča ne obnovi. Tokom 1623. godine posetio je manastir Ubožac, a 1626. godine je boravio u Bečkereku (današnji Zrenjanin).

Na jednoj staroj listini je bilo zapisano o patrijarhu Pajsiju (-onom koji je kosovsku Gračanicu pokrio): Naš patrijar je slab; njemu ima više od sto godina. On je u tavnici u Turskim okovima.

Uprkos poznim godinama, krenuo je 1646. godine na hodočašće u Svetu Zemlju, odakle se vratio naredne godine i ubrzo potom je umro 2. novembra 1647. godine u Peći.

Ulagao je velike napore u obnovu manastira i parohijskih hramova. Između ostalog, za vreme njegove uprave je popravljena Crkva svetog Dimitrija, čiji su krovovi pokriveni olovom, a delimično su obnovljene i freske. Patrijarh Pajsije je bio veliki knjigoljubac.

Bavio se prikupljanjem, pronalaženjem, prepisivanjem i povezivanjem knjiga. Napisao je i dva značajna književna dela: Žitije cara Uroša i Službu caru Urošu.

BONUS VIDEO: